„Krvava crkva“

Ovih dana je Srpska radikalna stranka objavila knjigu Đure Vilovića, nekadašnjeg katoličkog sveštenika i pripadnika Jugoslovenske vojske u Otadžbini đenerala Draže Mihailovića. Knjiga je s naslovom: "Krvava crkva". U njoj je predstavljena uloga Rimokatoličke crkve u stvaranju i funkcionisanju Nezavisne Države Hrvatske u Drugom svetskom ratu. Prikaz ovog zanimljivog dela je Slobodana Jarčevića, kojeg vam dostavljamo.

S poštovanjem, R. Ličina, ministar

„Krvava crkva – hrvatski popovi i fratri u raspadu Jugoslavije i u pokoljima Srba“; Đuro Vilović

Izdavač: Srpska radikalna stranka, Beograd – Zemun, Magistratski trg 3 - 2009.

Đuro Vilović je nobična ličnost. Rođen je u srpskoj katoličkoj porodici u Brelima kod Makarske, u Dalmaciji, 1889. godine, a umro je 1958. u Bjelovaru, u Slavoniji. Život mu je više nego dramatičan. Završio je Rimokatoličku bogoslovsku školu i Bogoslovski fakultet u Zadru, a zatim – Filozofski fakultet u Beču. Nekoliko godina je sveštenik u katoličkim crkvama, a onda je izrazio želju da, posle Prvog svetskog rata, pređe u pravoslavnu veru. No, tu mu želju nisu ispunili nadležni u Patrijaršiji Srpske pravoslavne crkve, pa je pokršten kod protestanata-luterana. Katolik, nipošto, nije hteo da bude. Prema njegovim književnim delima i raspravama o jeziku i narodima na Balkanu, može se zaključiti, da je shvatio - da Rimokatolička crkva koristi necivilizacijske metode u ostvarivanju svojih ciljeva. To saznanje je, nema spora, bilo presudno pri odluci, da se odrekne katoličanstva. Napustio je sveštenički poziv i oženio se Srpkinjom – pravoslavne vere.

Priređivač ove knjige i pisac predgovora je prof. dr Veljko Đurić Mišina. Uveren je, da je oko sto strana rukopisa Đure Vilovića izgubljeno, jer je bio u posedu više lica - od Drugog svetskog rata do danas. Gubitak je nenadoknadiv i posledica je potpunog nemara srpskih državnika i zvaničnih intelektualaca, koji su sprečili da se, ovo značajno svedočanstvo o zločinima nad Srbima u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj – u celini, odštampa. Izdavači su u Beogradu, kao po dogovoru, obaveštavali Vilovića „da bi se, izdavanjem knjige s takvim sadržajem, vređali Hrvati“.

No, i ovako smanjenim obimom, Vilović je darovao rodu dragocene podatke o hrvatskim zločinima nad pravoslavnim Srbima. Pri tome, uverava da je idejni tvorac tih zločina, a najčešće i izvršilac, bio iz redova Rimokatoličke crkve – neko od: biskupa, nadbiskupa, fratara i popova. Nabraja ih, poimenično. Obavljali su zlodela nad srpskim stanovništvom, kakva se nisu mogla sretati na drugim stratištima sveta. Jedno od njih je u pravoslavnoj crkvi u selu Tribunju, kod Šibenika. Da zastane dah. Tu je komandovao hrvatskom vojskom (ustašama) katolički sveštenik, don Krsto Jelinić, rodom iz Ždrelca. Naredio je da se siluju srpske devojčice i devojke – od 12 do 20 godina, da se fizički muče, zakolju i bace u more. Tačno, 80 Srba je, oba pola i svih uzrasta, po naređenju don Jelinića, zatvoreno u malu pravoslavnu crkvu u Tribunju. Vrata i prozori su blokirani žicom i katancima. Trebalo je da se zapiše, u kojem broju i kad će poumirati svih 80 Srba – poumirati od smrada. Prva smrt je nastupila trećeg dana, a poslednji nesrećnik je umro dvanaestog dana.

Vilović je uočio, da je Rimokatolička crkva bila najvažniji tvorac Nezavisne Države Hrvatske i njenog državnog programa o biološkom istrebljenju Srba, Roma i Jevreja. On je to objasnio:

„Katolička crkva, retka među porecima sveta, ne radi po programu za danas, ili sutra, nego za bar koje stoleće unapred. Ona je, uvek do sada, verovala i nije se varala da ima vremena. Nadleštvo je u Vatikanu. Ono je, nesumnjivo, zacrtalo stav, povuklo linije osnove i odredilo postupke klera u Hrvatskoj prema Jugoslaviji. Nadzor je poverilo, kao i uvek, jezuitima“.

Vilović je u pravu – Vatikan je sve unapred planirao. On to dokazuje i u slučaju hrvatskih priprema za istrebljenje Srba, Jevreja i Roma u Hrvatskoj. One su intenzivirane 1939. godine, kad je, uz odobrenje kneza Pavla Karađorđevića, stvorena u Jugoslaviji Banovina Hrvatska. Vlast je u njoj preuzela Hrvatska seljačka stranka, na čelu s dr Vlatkom Mačekom – tadašnjim potpredsednikom Vlade Jugoslavije. I odmah je Maček počeo s pripremama buduće hrvatske vojske. Slao je okružnice o organizovanju i naoružavanju pripadnika Hrvatske seljačke straže, a glavni lokalni centri za to su bili u katoličkim crkvama i manastirima. U međuvremenu je dr Maček potpisao tajni sporazum s Vladom fašističke Italije, po kojem je Hrvatska seljačka straža bila obavezna da pomogne nemačke i italijanske snage - pri njihovoj agresiji na Jugoslaviju. I, to se obistinilo. Tako je dr Ante Pavelić, po dolasku u Zagreb (1941), imao naoružanu vojsku od 300.000 Mačekovih ljudi, koju je rasporedio u ustaške i domobranske jedinice. Većina komandnog kadra je bila iz redova katoličkog klera. Vilotić to nepobitno dokazuje. Navodi, naprimer, njihova imena s područja Imotskog. To su fratri: Milanović i Bradarić, pa fra Krsto Radić, fra Ćiro Ujević, fra Josip Rosić. Dalje, u Doboju, komanduje župnik dr Dragutin Kamber, u Krašovu je fra Alojzije Misil, u Drnišu je fratar dr Petar Berković, u Klepcima je don Ilija Tomas, u Našicama je fratar Sidonije Šolc, u Gradini je svećenik Karlo Lukač, u Slavnoskom Brodu je kateheta Drago Marjanović, u Bjelovaru je kateheta Mato Paljuga, u Konjicu je svećenik M. Krpo, u Tuzli je župnik Tadija Mihačević, u Rumi je župnik Antun Mijaković, u Slunju je župnik Pero Čirgija, u Glini je župnik Žužek, u Udbini je svećenik Mato Moguš, itd.

Mada je Đ. Vilović dobro poznavao ciljeve Rimokatoličke crkve i njenu unutrašnju strukturu, ipak se nije mogao načuditi kakvi su zločini u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj učinjeni, pod komandom katoličkog klera. On se na njih osvrće, predstavljajući franjevačke popove i njihove zločine i upoređuje ih s delima Svetog Franje – po kojem se njihov sveštenički red zove:

„Sveti prosjak Franjo iz Asiza je okupljao oko sebe i ptice nebeske, da im govori reč ljubavi... Taj je Sveti iz Asiza utemeljio red fratara franjevaca, onaj isti red čiji potomci, ovaj čas, svojim delima i zlodelima, pune užasom i jednog nacističkog nemačkog majora artiljerije... Ovi učenici Svetog Franje, nabijeni mržnjom, kolju po Nezavisnoj Državi Hrvatskoj nevine ljude, braću po ocu nebeskom, braću po jednom istom jeziku, braću po jednoj krvi i braću po jednom te istom tlu Majke Zemlje, što ih napaja sokovima istih njedara: kolju, ubijaju, zakopavaju žive po jamama, mrtve strmoglavljuju u reke, u more i niz provalije“.

***

Đuro Vilović nas ne ostavlja u nedoumici - u vezi sa suštinom hrvatske države. Tako davno, posle 1945, napisao je da je Hrvatska stvorena radi uništavanja Jugoslavije. Proročki je naveo da je cilj Vatikana „da se onemogući, ne samo obnova Jugoslavije, nego i svake druge državne zajednice, u kojoj bi se ikad mogli naći zajedno Hrvati sa Srbima“.

***

Vilović je između dva svetska rata bio jedan od najpopularnijih književnika u Jugoslaviji. Objavio je pet, veoma čitanih, romana: „Esteta“ (1919), „Međumurje“ (1923), „Tri sata“ (1925), „Majstor duše“ (1931) i „Zvono je oplakalo djevicu“ (1938) i tri pripovetke: „Zagaljeni život“ (1923), „Mandorlato“ (1924) i „Hrvatski sjever i jug“ (1930).

Vilović je napisao i jedan dečiji roman: „Pas Cvilek, dječak Ivek i Dudaš Martin“. Pisao je u mnogim zagrebačkim i beogradskim novinama i bio je svakodnevno prisutan u javnosti. Zbog toga je začuđujuće odjeknula njegova rasprava o narodima i jezicima na Balkanu. Tvrdio je da je službeni jezik u Jugoslaviji srpski i da ne postoji hrvatska nacija, a ona koja je tako prozvana, uveravao je, stvorena je od Slovenaca (u Zagorju) i Srba katolika. Prema tome, zaključio je, srpske zemlje se graniče sa slovenačkim u okolini Zagreba. Vidimo da je Vilović mnogo pre našeg savremenika, dr Nikole Žutića, prozreo da je hrvatska nacija delo kolonijalnog inžinjeringa Vatikana i Austrije. (Dr Žutić tvrdi to isto – u svojoj knjizi: „Srbi rimokatolici, takozvani Hrvati“. Izdavač je i Žutićeve knjige Srpska radikalna stranka u Beogradu).

Osvrt na književnu delatnost Đure Vilovića je obavezan, jer nas upućuje (da to ponovimo) na nedoraslost srpskih državnika i zvaničnih intelektualaca. Zašto? Jednostavno, književna dela Đure Vilovića su uvrštena u hrvatsku književnost – znači, u baštinu naroda koji, po Viloviću, ne postoji. Nijedan srpski kritičar, književnik, ili akademik, nije se založio da se Vilović uvrsti u red srpskih književnika i da se za to, ako bude trebalo, zatraži podrška UNESKO-a. Jer, Vilović je Srbin: po sopstvenoj opredeljenosti, poreklu i svom postupku u Drugom svetskom ratu. Priključio se antifašističkoj četničkoj vojsci i stigao do Štaba Draže Mihailovića, od kojeg je dobio i visoki položaj u Pokretu.

Beograd, 25. 08. 7517 (2009), Slobodan Jarčević